هایپرپیگمنتیشن یک عارضه پوستی است که در اثر تولید بیش از حد پیگمنت های پوست ایجاد می‌شود. به عبارتی دیگر زمانی که سطح ملانین (رنگدانه طبیعی که رنگ پوست، مو و چشم) بالاتر از حالت نرمال باشد، تجمع رنگدانه ها در بافت های پوست باعث تغییر رنگ پوست شما می‌شوند.
انواع هایپرپیگمنتیشن
هایپرپیگمنتیشن به عبارتی دیگر لکه هایی هستند که با طیف رنگی قهوه ای روشن تا تیره روی پوست ظاهر می‌شوند. این عارضه پوستی رایج ممکن است خوشه ای و یا به صورت تکی در سطح پوست ظاهر شود و معمولا بی ضرر هستند.
هایپرپیگمنتیشن به دلیل قرار گرفتن درمعرض نور آفتاب
یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز این لکه ها استفاده نکردن از کرم ضد آفتاب و محافظت نکردن از پوست است. نور خورشید با اشعه ماورا بنفش خود تولید رنگدانه در پوست شما را تحریک می‌کند. در اثر دفاع طبیعی بدن لکه های قهوه ای روشن و تیره به صورت کک و مک روی صورت و یا دیگر قسمت های بدن به وجود می‌آیند.
اختلالات هورمونی
هایپرپیگمنتیشن در بین خانم ها شایع تر از آقایان است. معمولا خانم ها نسبت به آقایان بیشتر دچار مشکلات هورمونی می‌شوند. هورمون های پروژسترون و استروژن هورمون های زنانه ای هستند که اگر دچار تغییرات و اختلال شوند، ممکن است باعث تولید بیش از اندازه ملانین در سطح پوست شوند. این نوع از هایپرپیگمنتیشن، ملاسما یا کلواسما نامیده می‌شود که قرارگیری در معرض نور آفتاب آن را تشدید می‌بخشد.
هایپرپیگمنتیشن در اثر افزایش سن
احتمالا لکه های هایپرپیگمنتیشن را روی صورت و دست های پدربزرگ و مادربزرگ هایتان دیده اید. با افزایش سن در اثر تغییرات فیزیولوژیکی بدن سلول های تولید کننده ملانین به یکدیگر نزدیک تر می‌شوند و لکه های قهوه ای را به وجود می‌آورند. این نوع از هایپرپیگمنتیشن از 40 سالگی به بعد ظاهر می‌شود و به مرور در سایر قسمت های پوست فرد گسترش می‌یابد.
بیماری ها و داروها
مصرف بعضی داروها به خصوص داروهای تجویز شده برای درمان مشکلات هورمونی، امکان دارد عوارضی همچون هایپرپیگمنتیشن به همراه داشته باشند. بیماری هایی مانند اختلالات گوارشی، مشکلات معده و روده و همچنین مشکلات متابولیکی که باعث کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در بدن می‌شوند هم ممکن است باعث افزایش تولید ملانین پوست شوند.
هایپرپیگمنتیشن در اثر التهابات پوستی
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که جایی از پوستتان دچار زخم، سوختگی، بریدگی و.... شده باشد و جای آسیب دیده پوستتان رنگ تیره تری پیدا کرده باشد. حتی جای جوش و آکنه گاها به صورت التهاب و لکه های قهوه ای و قرمز باقی می‌مانند و محو کردن آنها سخت و زمان بر خواهد بود. این لکه ها نیز نوعی هایپرپیگمنتیشن پوستی هستند که به دلیل آسیب به سطح پوست ایجاد می‌شوند.
تشخیص عارضه پوستی هایپرپیگمنتیشن
بیماری هایپرپیگمنتیشن به راحتی قابل تشخیص است و علائم مشخصی دارد. اما تعداد زیادی بیماری پوستی وجود دارد که با مشاهده لکه های پوستی همراه هستند، پس در صورت بروز لکه های پوستی در سطح پوستتان حتما به پزشک مراجعه کنید تا منشا لکه ها به درستی بررسی شود.
همانطور که گفتیم این بیماری انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها هایپرپیگمنتیشن در اثر تابش نور آفتاب، ملاسما و لکه های پس از التهاب می‌باشند. به همین دلیل برای رفع ابهامات و تشخیص دقیق تر حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا روند درمان صحیح را به شما ارائه دهند.
روش درمان هایپرپیگمنتیشن
شما می‌توانید از داروهای بدون نسخه (OTC) یا با مشاوره یک متخصص، درمان پوست خود را برای هایپرپیگمنتیشن انجام دهید. محصولات مختلف مراقبت از پوست و درمان موضعی هایپرپیگمنتیشن وجود دارند که قادرند پوست را روشن‌تر کنند. برخی از ترکیبات معمول در کرم‌ها، سرم‌ها و لوسیون‌ها برای درمان هایپرپیگمنتیشن، مانند هیدروکینون با غلظت تقریبی 2 درصد قادر است به کاهش لکه‌های تیره، تغییر رنگ و احتمالاً جلوگیری از توسعه آنها در آینده کمک کند. کرم‌های حاوی هیدروکینون همچنین می‌توانند پوست را نرم‌تر و صاف‌تر کنند. لازم به ذکر است که زنان باردار باید از استفاده از آن خودداری کنند.
محصولات Depigmentation peel برای درمان ملاسما استفاده می‌شوند و می‌توانند تغییر رنگ دانه‌های پوست را بهبود بخشند. اسید سالیسیلیک و اسید گلیکولیک از داروهای شیمیایی استفاده می‌شوند. رتینول نیز به‌طور معمول در فرم عصاره یا سرم مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از "درمان‌های استاندارد طلایی" برای پوست محسوب می‌شود.
درمان هایپرپیگمنتیشن با روش‌های سنتی و خانگی
علاوه بر استفاده از کرم‌های موضعی، داروهای شیمیایی، لیزر درمانی و آرایش پوششی، روش‌های سنتی نیز می‌توانند در درمان هایپرپیگمنتیشن مؤثر باشند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که مواد طبیعی و ارگانیک قابلیت کنترل و درمان لکه‌های پوستی را دارا هستند. به همین دلیل، بسیاری از افراد برای درمان لکه‌های پوستی خود از روش‌های سنتی استفاده می‌کنند. در ادامه، مواردی که به‌عنوان یکی از مهمترین روش‌ها و داروهای سنتی در درمان خانگی هایپرپیگمنتیشن مطرح هستند را ذکر می‌کنیم.
- شیر
- شیرین‌بیان
- سرکه سیب
- عصاره چای سبز
- ماسک آبلیمو و آلوئه‌ورا
روش پیشگیری از هیپرپیگمانتاسیون
البته همیشه نمی‌شود از هیپرپیگمانتاسیون جلوگیری کرد، اما با رعایت راهکارهای زیر می‌توانید به حداکثر میزان از ایجاد لکه‌های پوستی جلوگیری کنید:
- همیشه از بهترین کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 30 استفاده کنید.
- از کلاه یا لباس‌هایی استفاده کنید که از تابش مستقیم خورشید به بدنتان جلوگیری کنند.
- سعی کنید در ساعات گرم روز (10 صبح تا 4 بعد از ظهر) در معرض آفتاب نباشید.
- از مصرف برخی داروهای خاص پرهیز کنید، زیرا ممکن است از بروز هیپرپیگمانتاسیون جلوگیری کند.
- در نهایت، بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید تا راهنمایی های خاص و مناسب برای جلوگیری از هیپرپیگمانتاسیون را دریافت کنید.
سخن پایانی
یکی از مسائل گسترده‌ی جامعه امروز، بروز بیماری‌های پوستی است، که باعث ابتلای افراد به مشکلات جدی می‌شود. تأثیر این بیماری‌ها بر پوست و ظاهر فرد، سبب کاهش قابل توجهی در روحیه و اعتماد به نفس آنها می‌شود. به همین دلیل، همه‌ی افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی، آمادگی دارند هر کار لازم را برای درمان پوست خود انجام دهند. قبل از انجام هر گونه درمان هایپرپیگمانتاسیون در خانه با متخصص پوست خود صحبت کنید. آنها ممکن است بتوانند روش درمانی موثرتری را برای درمان و مراقبت از پوست شما توصیه کنند. سازگاری با هر درمانی که شما و متخصص پوست انتخاب می کنید، کلیدی است.
